ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΜΦΙΚΛΕΙΑΣ: H μάχη του Δαδιού 1822

Στεγάζονται σ’ αυτό το κτήριο το τριτάξιο Γυμνάσιο και το τριτάξιο Γενικό Λύκειο Αμφίκλειας που λειτουργούν από του σχολικού έτους 1976 -1977. Προηγουμένως στεγαζόταν το εξατάξιο Μικτό Γυμνάσιο Αμφίκλειας (λειτουργούσε από το 1921 τετρατάξιο και από 1930 εξατάξιο). Το Δημόσιο αυτό Διδακτήριο κτίστηκε θεμελιώθηκε στις 21-11-1937 με έξοδα του Δημοσίου, αλλά και με χορηγίες της οικογένειας Παπαλουκά Ευταξία και των Δαδιωτών της Αμερικής επι οικοπέδου του τότε Δήμου Αμφίκλειας. Ολοκληρώθηκε και λειτούργησε το 1954. Καθοριστική στην ολοκλήρωση του ήταν η συμβολή του Γυμνασιάρχη Παν. Πλαγιανάκου. Τα εγκαίνια έγιναν τον Οκτώβριο του 1954 με την έναρξη της σχολικής χρονιάς.

Από την ίδρυσή του το 1921, το Γυμνάσιο απετέλεσε μια κυψέλη πνευματικής δραστηριότητας, μια κολυμπήθρα γνώσεων για τους νέους όλης της περιοχής, απ’ τα Καστέλλια ως το (Παρόρι) Μπισκένι, 25 συνολικά χωριών.

Η λειτουργία του Γυμνασίου, με την εκπαίδευση και τη μόρφωση που παρείχε στους νέους, ενίσχυσε και διεύρυνε συγχρόνως και τον πνευματικό, κοινωνικό και πολιτιστικό ορίζοντα όλων των κατοίκων του επαρχιακού χώρου.

Η Ιστορία της πόλης αρχίζει από τους προϊστορικούς χρόνους με το ταξίδι του Δευκαλίωνα και της Πύρας, που μετά το μεγάλο κατακλυσμό, ως μόνοι ζωντανοί θνητοί, άραξαν στον Παρνασσό. Εκείνη η κιβωτός, έφερε στην περιοχή τους πρώτους κατοίκους, τους Πελασγούς, κι ύστερα τους Φωκείς. Οι Πελασγοί είπαν τη χώρα Οφιτεία ή Οφίτεια, στα χρόνια της προϊστορίας, ως τόπο διαμονής κάποιου φιδιού. Οι Δωριείς και οι Φωκείς την είπαν αργότερα Αμφίκαια, έστειλαν τους νέους της στον Τρωικό πόλεμο και συμμετείχαν και σε άλλους πολέμους. Στους Μηδικούς, ο Ξέρξης έκαψε την Αμφίκαια και στο τέλος του Β΄ Φωκικού πολέμου (Το 346 π.χ.), το Αμφικτιονικό Συνέδριο την είπε Αμφίκλεια, ως χώρα φημισμένη ή κλεισμένη ολόγυρα – προστατευμένη – από μεγάλα βουνά. Η Αμφίκλεια σήμερα, όπως και παλαιότερα, αποτελεί το πνευματικό και οικονομικό κέντρο της περιοχής και βρίσκεται στα όρια των νομών Φθιώτιδας, Βοιωτίας και Φωκίδος ανάμεσα σε δύο τουριστικές περιοχές. Ανατολικά της η παραθαλάσσια περιοχή των Καμένων Βούρλων και των Θερμοπυλών και δυτικά της το χιονοδρομικό κέντρο Παρνασσού, ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών και το χάνι της Γραβιάς.

Ο γερο – βασιλιάς Παρνασσός τρόμαζε τους στρατούς του αντιπάλου κι έκρυβε στις πλαγιές και τις κορφές του τους αρματολούς και τους κλέφτες, που ετοίμαζαν την ελευθερία. Ο Παρνασσός ήταν κέντρο των αρματολών. Ανδρούτσος, Ξυλικιώτης, Διάκος, Δυοβουνιώτης, Πανουργιάς και οι Δαδιώτες: Ντρέλλας, Μωραϊτης, Παπακώστας, Πρωτοπαππάς, Φλώρος και Γαβρίλης. Χώρο επαναστατικής δράσης στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα είχε ο Ανδρούτσος το Δαδί.

Του άρεσε να μένει στο μοναστήρι της Παναγίας και εκεί κατέφυγε, όταν σαν αρχιστράτηγος πολεμούσε τα στρατεύματα του Χουρσίτ Πασά, που υπό τις διαταγές του Κιοσέ Μεχμέτ Πασά, προσπαθούσαν να σβήσουν την επανάσταση στην Στερεά.

Την 1^η Νοεμβρίου του 1822 η ξεχασμένη πια κιβωτός της ιστορίας, έφερε στο Δαδί μια μάχη (τη μάχη του Δαδιού) και μια καταστροφή, για να ακολουθήσει λίγο μετά ζωή πάλι ελεύθερη. Κι η βρύση της Αμφίκλειας του αγώνα, ένα κέντρο κοινωνικής ζωής, στη γειτονιά του οποίου έγινε πολεμικό συμβούλιο με τον Ανδρούτσο κι άλλους ανδρειωμένους, είχε ήδη αρχίσει να ρέει νερό ελευθερίας για τους διψώντας. Είναι ακόμα η «Χορευταριά», στη γειτονιά της ιστορίας της Αμφίκλειας.