5.12.2012 - Το Έθιμο του Χόνδρου στην Αμφίκλεια

Κάθε χρόνο την παραμονή του Αγίου Νικολάου  (5 Δεκεμβρίου)  ο Λαογραφικός Σύλλογος  αναβιώνει το έθιμο του χόνδρου στην πάνω πλατεία της Αμφίκλειας.  Το έθιμο κρατάει από τον περασμένο αιώνα με την διαφορά ότι σήμερα το αναβιώνει ο Λαογραφικός Σύλλογος, ενώ παλιά γινόταν στις αυλές των σπιτιών.

Από νωρίς οι νοικοκυρές έβραζαν στο νερό σιτάρι εκλεκτό, από την δική τους σοδειά για να μαλακώσει.  Αφού μαλάκωνε το σιτάρι, το έβαζαν λίγο-λίγο μέσα σε σακί υφαντό στον αργαλειό και με τον κόπανο το χτυπούσαν σ’ ένα πεζούλι ρίχνοντας πότε- πότε νερό.  Μετά το έτριβαν με το χέρι σε κεραμίδι με λούκι να φύγει η φλούδα, το άπλωναν λίγο να στεγνώσει, το ξανέμιζαν και μετά το έριχναν στο καζάνι, το έπλεναν πολλά νερά ώστε να φύγει η φλούδα.

Δεν φαντάζεστε πόσο γραφικό ήταν κατά το βραδάκι, όταν κτυπούσαν οι καμπάνες, αντικούφαγε το Δαδί όλο, από τα κοπάνια που ετοίμαζαν το χόνδρο. Ο Χόνδρος για να ετοιμαστεί θέλει πολύ κόπο και τέχνη, για να γίνει άσπρος σαν τα γένια του Αϊ-Νικόλα, κι ενώ ο χόνδρος έβραζε, έστρωναν τραπέζι, συνήθως με μπακαλιάρο, ψάρια, χορτόπιτες λόγω της σαρακοστής, μπόλικο ντόπιο κρασί  και μετά τραγούδι και χορό. Για να γίνει καλός ο Χόνδρος έλεγαν, έπρεπε να ακούει πολύ σαματά: τσουγκρίσματα, τραγούδια, χορό, σφυρίγματα, χωρατά, γέλια.

Του Αγίου Νικολάου είναι η πρώτη χειμωνιάτικη γιορτή και ήταν το πρώτο γλέντι που μπορούσαν να συγκεντρωθούν οι Δαδιώτες να ιδωθούν, να συζητήσουν αλλά και να ξεφαντώσουν μετά τις κοπιαστικές δουλειές του καλοκαιριού. Ήταν και μια ευκαιρία να συζητήσουν τα προξενιά. Αν όμως τελείωνε ένα προξενιό άφηναν τ’ ακούσματα για τα Χριστούγεννα που θάρθει και η Αρτιμή.

  

Οι φωτογραφίες είναι του κ. Δημητρίου Καλπύρη, τον οποίο και ευχαριστούμε.

Το κείμενο από το αρχείο της αειμνήστου Ανθής  Πανουργιά - Πράσσου .